KOŚCIÓŁ W CIEĆMIERZU

W Ciećmierzu znajduje się jeden z najstarszych kościołów ryglowych na Pomorzu Zachodnim. Pokryty dwuspadowym dachem zabytek pochodzi z 1604 r. Warto zwrócić w nim uwagę na renesansowa ambonę, emporę organową z deskową balustradą, XV-wieczny dzwon i kopię gotyckiego tryptyku ołtarzowego.

   Ciećmierz to urokliwa, niewielka wieś położona na uboczu szlaku wiodącego z Trzebiatowa do Kamienia Pomorskiego. Wieś posiada do dzisiaj zachowany układ owalnicowy. Średniowieczny rodowód miejscowości potwierdza nadanie książęce z 1318 roku dla rycerza Hernniga Behra ze Stuchowa. W okresie tym wieś nosiła nazwę Cytzemer, a następnie Zitzmar. W XVI wieku Ciećmierz stał się własnością rady miejskiej Trzebiatowa. Warto zajrzeć tu nie tylko aby zobaczyć wyjątkową świątynię, ale też ze względu na zabytkową zabudowę chłopską.

   Kościół został wzniesiony w 1604 roku. Świadczy o tym data umieszczona na belce inskrypcyjnej w ścianie wschodniej. Za datą powstania przemawia również konstrukcja i sposób obróbki drewnianego szkieletu ścian i więźby dachowej. Świątynię ufundował magistrat miasta Trzebiatowa, a budowniczym był Hans Bollman. Pierwotnie kościół wchodził w skład parafii w Cerkwicy i użytkowany był tyko kilka razy w roku. W 1681 roku kościół wyposażono w gotycki tryptyk ołtarzowy i krucyfiks, przeniesione z Cerkwicy i Kamienia Pomorskiego W 1768 roku dokonano przebudowy dachu, wprowadzono wówczas nadwieszkę dachu nad szczytem zachodnim, w której umieszczono dzwon. I właśnie ta nadwieszka stanowi o wyjątkowości ciećmierskiej świątyni. Jest to nigdzie indziej nie spotykane na terenie Pomorza rozwiązanie na sposób zawieszenia dzwonu. Kolejne prace w świątyni prowadzono w 1784 roku. Wówczas to wnętrze kościoła i wyposażanie otrzymało nowy wystrój malarski autorstwa Fr. Böseke z Trzebiatowa. W końcówce XVIII wieku dostawiono do ściany południowej szkieletową (ryglową) zakrystię, którą w 1934 roku (podczas kapitalnego remontu świątyni) przesunięto na ścianę zachodnią. 19 lutego 1947 roku obiekt został poświęcony jako kościół rzymskokatolicki pw. Zwiastowania NMP. W latach 60 i 70-tych XX wieku wnętrze świątyni zostało przemalowane, a w latach 80-tych XX wieku wyremontowano dach oraz wymieniono część stolarki. Ostatnie prace remontowe przeprowadzono w pierwszej dekadzie XXI wieku. Prace polegały na uzupełnieniu cegieł i nowym fugowaniu oraz na konserwacji elementów szkieletu.

   Orientowana, salowa (bezwieżowa) świątynia zlokalizowana jest pośrodku wsi, na nawsiu. Działka kościelna otoczona jest z trzech stron drogami wiejskimi. Nawa założona została na planie prostokąta, o wymiarach 11,7 x 8,2 m. Świątynia nakryta jest dachem dwuspadowym z obdaszkiem nad szczytem zachodnim. Dach pokryty jest ceramiczną dachówką karpiówką, ułożoną w „rybią łuskę”. Do ściany zachodniej przylega przybudówka, o wym. 3,9 x 3,5 m, nakryta daszkiem dwuspadowym. Ściany wykonane są w konstrukcji szkieletowej (ryglowej), z ceglanym, nietynkowanym wypełnieniem. Drewniany szkielet wykonany jest z drewna dębowego. Tworzy on regularną kratownicę złożoną z rytmicznie rozmieszczonych słupów, osadzonych dołem w podwalinach i spiętych od góry oczepami oraz trzech poziomów rygli. Narożniki ścian wzmocnione są krótkimi mieczami. Ściany przybudówki (zakrystii) zachodniej również wykonane są w konstrukcji szkieletowej z długimi zastrzałami. Nad nawą znajduje się drewniany strop, belkowy nagi (z deskową powałą), usztywniony przyściennymi mieczami. Więźba dachowa nawy wykonana w konstrukcji krokwiowo-dwujętkowej, z pojedynczymi podporami stolcowymi stabilizowanymi mieczami i rozporami pochodzi z okresu budowy świątyni. Daszki nad zakrystią i dzwonem drewniane, krokwiowe. Elewacje o pierwotnej kompozycji i wystroju, opartych na „rysunku” drewnianego szkieletu konstrukcyjnego oraz ceglanym licu pól międzyryglowych, z wysoko umieszczonymi otworami okiennymi w elewacji północnej i południowej (w elewacji wschodniej znajdowały się dwa centralnie osadzone okna, zostały one jednak wtórnie zamurowane). Elewacje posiadają zróżnicowane podziały osiowe. W ścianie wschodniej znajduje się belka oczepowa z datą budowy – 1604 i datą remontu kościoła – 1934. Z historycznego wyposażenia zachowały się: renesansowa ambona koszowa, empora organowa z deskową balustradą oraz dzwon datowany na XV wiek. W kościele znajduje się kopia gotyckiego tryptyku ołtarzowego „Tryumf Marii” (oryginał został przeniesiony w 1980 roku do szczecińskiej katedry).

tekst: Jacek Kuczkowski

za: https://zabytek.pl/…/ciecmierz-kosciol-ewangelicki-ob…

http://architektura.pomorze.pl/CIECMIERZ-small-Zitzmar…

http://www.kosciolydrewniane.pl/pages/drewniane/ciecmie.html