PARKI NASZEJ GMINY: CERKWICA

Historia to nie tylko daty, królowie, bitwy, zamki, pałace i świątynie. Historia to również przyroda ożywiona, a dokładnie założenia parkowe, które stanowiły i stanowią nierozerwalny element założeń pałacowych – również tych na Pomorzu. Poznajmy historię oraz niesamowite walory przyrodnicze, które mamy na tzw. wyciągnięcie ręki, a które są na co dzień niedostrzegane.

foto powyżej: dziedziniec pałacowy; poniżej: łąki i stawy przy pałacu

  Na terenie gminy Karnice znajduje się pięć parków podworskich wpisanych do rejestru zabytków: w Cerkwicy, Dreżewie, Karnicach, Ninikowie i Paprotnie oraz dwa parki wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków: w Mojszewie i Niedyszu. Dziś proponujemy poznanie parku w Cerkwicy.

  Park w Cerkwicy założony został w 2. połowie XIX wieku, za czasów rodziny von Osten, częściowo przekształcony na przełomie XIX i XX wieku przez rodzinę von Sydow. Po 1945 r. zespół dworsko-parkowy był użytkowany przez wojsko. Od 1949 r. przez PGR, a od 1969 r. POHZ. Obecnie jest użytkowany przez Gospodarstwo Rolne Agrofarma.

  Jest to rozległe założenie mające 19 ha powierzchni o kompozycji krajobrazowej (naturalistycznej – swobodnej), połączony z lasem bukowym, otoczony pastwiskami. Drzewostan stanowią buki pospolite, wiązy pospolite, lipy szerokolistne i wąskolistne, Rośnie tez wiele jesionów, wśród których są okazy o wymiarach pomnikowych (obwody 320 – 360 cm). Przy dziedzińcu dworu rośnie sześć kasztanowców czerwonych o obwodach 230 – 240 cm. Wśród drzew iglastych na szczególną uwagę zasługują sosny amerykańskie (wejmutki) oraz świerki pospolite; dwa o obwodach 300 i 320 cm. Droga wiodąca od dworu na pola obsadzona jest kasztanowcami pospolitymi, wśród których najokazalsze maja obwody 340 – 360 cm. W parku znajduje się staw, nad którym rośnie szpaler topól osik (dwie o obwodzie 380 i 390 cm). Nad stawem rośnie również pomnikowa wierzba biała o obwodzie 320 cm. Przy skarpie nad stawem rosną również pomnikowe dęby szypułkowe o obwodzie 310 i 370 cm oraz grupa pięciu buków pospolitych o obwodach od 320 do 360 cm. Na szczególną uwagę zasługują dwa gatunki roślin, które bardzo rzadko występują na Pomorzu. Pierwszym jest komosa strzałkowata, która rośnie w części parku przylegającej do spichlerza. Drugim gatunkiem jest, rosnąca w grupie kasztanowców czerwonych, smotrawa okazała, której siedliskiem są Bieszczady oraz Dolny Śląsk. Smotrawa okazała jest byliną parkową, która bardzo rzadko występuje nie tylko na Pomorzu ale też na terenie Polski.

foto powyżej: zieleń parkowa; poniżej: mapa założenia parkowo-pałacowego

fot: Komosa strzałkowata i Smotrawa okazała- dwa rzadkie gatunki roślin występujące w cerkwickim parku. 

tekst: Jacek Kuczkowski na podstawie Zbigniew Sobisz, Zabytkowe parki w gminie Karnice, [w:] Spotkania pomorskie, Trzebiatów 2004. Fotografie:Waldemar Witek, Jerzy Opioła